Πρόοδος Εργασιών

Γεωφυσικές Έρευνες
Απαλλοτριώσεις
Ανασκαφές
Μελέτες Αποκατάστασης
Εργασίες Αποκατάστασης

Γρήγορη μετάβαση

Αρχαίο θέατρο Ασκληπιείου Επιδαύρου

Περιγραφή
Πολυμέσα
Επιστημονικό δελτίο
Χρηματοδοτήσεις
Πρόοδος Εργασιών
Τα νέα του θεάτρου

Το θέατρο της Επιδαύρου είναι χτισμένο σε πλαγιά του Κυνόρτιου όρους, κοντά στο Λυγουριό της Αργολίδας, στο Δήμο Ασκληπιείου.

Το θέατρο χτίστηκε σε δυο φάσεις: η πρώτη φάση χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα π. Χ. και η δεύτερη στα μέσα του 2ου αιώνα π. Χ.

Όπως σώζεται σήμερα, το θέατρο παρουσιάζει την τριμερή χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα.

Κατά την πρώτη φάση, στο τέλος του 4ου αιώνα π. Χ., κατασκευάστηκαν η ορχήστρα, το κάτω διάζωμα -12 κερκίδες με 34 σειρές καθισμάτων (εδωλίων) η κάθε μια- και το σκηνικό οικοδόμημα. Ο σχεδιασμός του κοίλου πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια τριών κέντρων χάραξης.

Στη δεύτερη φάση, στα μέσα του 2ου αιώνα π. Χ., το κοίλο επεκτάθηκε προς τα πάνω με την κατασκευή του άνω διαζώματος (22 κερκίδες με 21 σειρές εδωλίων η κάθε μια) και η σκηνή πήρε την ελληνιστική μορφή της.

Με μέγιστη χωρητικότητα 13.000 έως 14.000 θεατών, το θέατρο της Επιδαύρου φιλοξενούσε μουσικούς αγώνες και παραστάσεις αρχαίου δράματος.

Η αισθητική αρμονία που οφείλεται στην κανονικότητα και στη μαθηματική συνάφεια των επιμέρους μεγεθών του, συνδυάστηκε με την έξοχη ακουστική του που επιτρέπει στους ακροατές των ανώτατων κερκίδων να ακούνε και τον παραμικρό ήχο από την ορχήστρα. Η αισθητική και η λειτουργικότητα του θεάτρου είχαν ήδη επισημανθεί από την αρχαιότητα. Ο Παυσανίας εξαίρει το θέατρο της Επιδαύρου για τη συμμετρία και την ομορφιά του και το αποδίδει στον αρχιτέκτονα Πολύκλειτο.

Το θέατρο διατηρήθηκε σε πολύ καλή κατάσταση και με τις αναστηλωτικές επεμβάσεις του Π. Καββαδία (1907), του Α. Ορλάνδου (1954-1963) και της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου (1988 κε.) έχει ανακτήσει -εκτός από το σκηνικό οικοδόμημα- σχεδόν εξ ολοκλήρου την αρχική του μορφή.

Το μνημείο αποτελεί πόλο έλξης μεγάλου αριθμού ελλήνων και ξένων επισκεπτών και χρησιμοποιείται για την παρουσίαση παραστάσεων αρχαίου δράματος. Η πρώτη παράσταση στο θέατρο της Επιδαύρου ήταν η «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή που ανέβηκε το 1938, σε σκηνοθεσία Δ. Ροντήρη. Οι θεατρικές παραστάσεις, στο πλαίσιο του οργανωμένου φεστιβάλ, ξεκίνησαν το 1954 και από τον επόμενο χρόνο καθιερώθηκαν ως ετήσιος θεσμός παρουσίασης του αρχαίου δράματος. Σποραδικά έχει χρησιμοποιηθεί για σημαντικές μουσικές εκδηλώσεις.
Β. Λαμπρινουδάκης
Αρχαιολόγος

Avaton

Ονομασία Μνημείου

Αρχαίο θέατρο Ασκληπιείου Επιδαύρου

Κατηγορία

Θέατρο

Σύντομη περιγραφή

Στο μνημείο δόθηκε η τριμερής χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα.

Εικόνες - Σχέδια

Υφίσταται πλήρης φωτογραφική τεκμηρίωση σε επιμέρους αρχεία (Δ’ Ε.Π.Κ.Α., Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου κλπ). Σχεδιαστική αποτύπωση περιοχών ορχήστρας, σκηνικού οικοδομήματος, παρόδων, τμημάτων κοίλου περιλαμβάνεται στο βιβλίο A.V.Gerkan, W.Muller-Wiener “Das Theater von Epidaurus”. Επιμέρους σχεδιαστικές αποτυπώσεις βρίσκονται επίσης στα αρχεία της Επιτροπής Επιδαύρου.

Τεκμηρίωση - Βιβλιογραφία

1. E.R. Fiechter, Die baugeschichtliche Entwicklung des antiken Theaters, Muenchen 1914

2. P.E.Arias, Il teatro greco fuori di Atene, Firenze 1934

3. A.V.Gerkan, W.Muller-Wiener, Das Theater von Epidaurus, Stuttgart 1961

4. A. Burford, in “The annual of the British School at Athens” 61, 1966

5. G. Forni, in “Enciclopedia dell’ arte, Supplemento” 1970, s.v. Teatro

6. L.Polacco, in “Numismatica e antichita classiche”

7, 1978 7. L. Kappel, in „Jahrbuch des deutschen archaologischen Instituts“ 104, 1989

8. P.D. Bardis, The theater of Epidaurus and the mysterious vanishing vases, in “Platon” 41, 1989.

Θέση

Θέση Κυνόρτιον όρος, περιοχή Λυγουριού Αργολίδος, δήμος Ασκληπιείου.

Χρονολόγηση

Το μνημείο κτίστηκε σε δυο φάσεις. Η πρώτη φάση στο τέλος του 4ου π.X. αιώνα, και η δεύτερη φάση στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα.

Γενική περιγραφή Μνημείου

Στο μνημείο δόθηκε η τριμερής χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα. Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης, στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, κατασκευάστηκαν η ορχήστρα, το κάτω διάζωμα(12 κερκίδες με 34 σειρές εδωλίων η κάθε μια) και το σκηνικό οικοδόμημα στο προ-ελληνιστικό στάδιο του. Ο σχεδιασμός του κοίλου πραγματοποιήθηκε με την βοήθεια τριών κέντρων χάραξης. Στη δεύτερη φάση (στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα) το κοίλο επεκτάθηκε προς τα πάνω (άνω διάζωμα 22 κερκίδων με 21 σειρές εδωλίων η κάθε μια) και έλαβε η σκηνή την υστερο-ελληνιστική μορφή της. Με μέγιστη χωρητικότητα 13.000-14.000 θεατών φιλοξενούσε μουσικούς και ωδικούς αγώνες καθώς και παραστάσεις αρχαίου θεάτρου. Η αισθητική αρμονία που προήλθε από την κανονικότητα και την μαθηματική συνάφεια των επιμέρους μεγεθών συνδυάστηκε με την έξοχη ακουστική που επιτρέπει στους ακροατές των ανωτάτων σειρών να ακούν τον παραμικρό θόρυβο. Το μνημείο εξαίρει ήδη από την αρχαιότητα ο Παυσανίας για τη συμμετρία και ομορφιά και το αποδίδει στον αρχιτέκτονα Πολύκλειτο.

Υπάρχουσα κατάσταση

Το κοίλο του θεάτρου ήρθε στο φως σε σχετικά καλή κατάσταση από την άποψη διατήρησης του λίθινου υλικού του, με εξαίρεση τις ακραίες κερκίδες και τους αναλημματικούς τοίχους. Διαταραχές στη κανονική διάταξη και συναρμογή των σωζόμενων εδωλίων οφείλονταν στη φυσική καταστροφή και μετέπειτα σταδιακή παραμόρφωση των αρχικών γραμμών σχεδίασης του κτιρίου. Το σκηνικό οικοδόμημα αντίθετα αποκαλύφθηκε σε κατάσταση χαμηλού ερειπίου.

Έρευνες - Επεμβάσεις

Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου ξεκίνησε το 1881. Η βιασύνη για μια γρήγορη αποκατάσταση οδήγησε σε λανθασμένες ανατοποθετήσεις αρχιτεκτονικών μελών ήδη πριν από τις αρχές του 20ου αι. Η αναστυλωτική αντίληψη της ίδιας εποχής, είχε άμεσα επηρεάσει την πρώτη αναστύλωση της δυτικής πύλης του θεάτρου, που χρονολογείται στο 1907. Μεγάλης κλίμακας εργασίες πραγματοποιήθηκαν καν το διάστημα 1954-1963 από την τότε Διεύθυνση Αναστυλώσεως του Υπουργείου Παιδείας με στόχο την εκτεταμένη ανακατασκευή και την αρχιτεκτονική αποκατάσταση του μνημείου, υπό τύπον στερέωσης, για την παραχώρησή του για παραστάσεις. Συμπιεσμένες χρονικά επεμβάσεις μεγάλης κλίμακας, με περιορισμένη –συγκριτικά- αναστηλωτική τεκμηρίωση, ένωσαν τις μέρες τους με το ξεκίνημα των Επιδαυρίων για να σταματήσουν μετά δέκα χρόνια, χωρίς να έχουν καλύψει το σύνολο του μνημείου. Ειδικότερα τότε ανατάχθηκαν και στερεώθηκαν όλα τα εδώλια του θεάτρου (κν. Κάτω διαζώματος) και του ανατολικού άκρου του επιθεάτρου με συμπληρώσεις στις ακραίες κερκίδες, ανακατασκευάστηκε η πύλη της ανατολικής παρόδου και οι αναλημματικοί τοίχοι με την χρήση πειραϊκού ακτίτη και λαξεύτηκαν αρχιτεκτονικά μέλη για την ανασύνθεση τμήματος του προσκήνιου. Η τελευταία επέμβαση στο τέλος δεν πραγματοποιήθηκε και οι λίθοι μεταφέρθηκαν στις αποθήκες του Ασκληπιείου. Κατά τον αναστηλωτή Αναστάσιο Ορλάνδο, υπεύθυνο των τότε εργασιών, η μη αναστήλωση του προσκηνίου οφείλετο εν μέρει στις αντιρρήσεις των σκηνοθετών που παρουσίαζαν παραστάσεις στα ”Επιδαύρια”.

Επιτρεπόμενες χρήσεις

Επίσκεψη αρχαιολογικού χώρου – παρουσίαση σύγχρονων παραστάσεων.

Ιστορικό σύγχρονων χρήσεων

Το μνημείο αποτελεί πόλο έλξης μεγάλου αριθμού επισκεπτών. Θεατρικές παραστάσεις στα πλαίσια οργανωμένου φεστιβάλ ξεκίνησαν το 1954 και καθιερώθηκαν από τον επόμενο χρόνο ως θεσμός αρχαίου δράματος. Έχει κατ’ εξαίρεση χρησιμοποιηθεί και για σημαντικές μουσικές εκδηλώσεις.

Πρόσθετες πληροφορίες

Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία του ΥΠ.ΠΟ./Δ΄ΕΠΚΑ ενώ τα ζητήματα αναστύλωσης-συντήρησής του διαχειρίζεται η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου.

Γεωγραφικό Πλάτος

37.596705°

Γεωγραφικό Μήκος

23.078885°

Υψόμετρο
0
ΌνομαΗμερομηνίαΠοσό (€)
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ14/09/20232.00
ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣ14/09/20232.00
AΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΖΩΗΣ Α.Ε ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ24.600.00
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΗΜΙΩΝ Α.Ε. ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ24.600.00
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΑΤΣΟΓΛΟΥ Α.Ε. ΠΑΣΙΠΣ -200.00
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΔΙΑΖΩΜΑ100.00
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ50.00
10ο ΓΕΛ Ηρακλείου Κρήτης50.00
Σύνολο
€49.604.00

Δαπάνες

ΔαπάνηΗμερομηνίαΠοσό (€)
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ Α΄ΔΟΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ –8.610.00
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗ Φ.Π.Α. ΔΩΡΕΑΣ ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ – 11/05/201511/05/20154.600.00
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΧΟΡΗΓΙΚΩΝ ΦΑΚΕΛΩΝ – 11/05/201511/05/2015273.68
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ –555.00
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ –710.00
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΕΝΟΙΚΙΟ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ –400.00
Σύνολο
€15.148.68
Υπόλοιπο
€34.455.32
ΠεριγραφήBudgetTargetRemarks
Συμπληρωματικές εργασίες20.000.0020.000.00

Το ποσό που θα συγκεντρωθεί στον κουμπαρά θα είναι χρήσιμο για συμπληρωματικές εργασίες.

Funding LevelΠηγή χρηματοδότησηςΠεριγραφή των έργωνRemarks
3.000.000

Ε.Σ.Π.Α.

Αναστήλωση αρχαίου θεάτρου Ασκληπιείου Επιδαύρου και μικρού θεάτρου αρχαίας Επιδαύρου

Το ποσό προορίζεται συνολικά για τη συντήρηση, αναστήλωση και ανάδειξη των μνημείων Επιδαύρου. Μέρος αυτού θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες των δύο θεάτρων.

  • Την Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2009 ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» επισκέφθηκε το αρχαίο θέατρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου, στο πλαίσιο της περιοδείας του στα αρχαία θέατρα του Νομού Αργολίδας, όπου συναντήθηκε με όλους τους τοπικούς φορείς, με θέμα την ανάδειξη του παραπάνω θεάτρου.
  • Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό (κουμπαρά) για το αρχαίο θέατρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου.
  • Το έργο «Συντήρηση, αναστήλωση και ανάδειξη μνημείων της Επιδαύρου» εντάχθηκε στο Ε.Σ.Π.Α., με χρηματοδότηση 3.000.000, 00 ευρώ.
  • Στο αρχαίο θέατρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου προβλέπονταν εργασίες αποκατάστασης του προσκηνίου του, καθώς και εργασίες συντήρησης των ευπαθών αρχιτεκτονικών μελών της σκηνής. Στο πρόγραμμα περιλαμβανόταν και η αποκατάσταση των δύο αναβάθρων του προσκηνίου που οδηγούσαν στον όροφο του σκηνικού οικοδομήματος, σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη, καθώς και εργασίες ανάταξης των ανώτατων σειρών εδωλίων του επιθεάτρου που είχαν διαταραχθεί από τις προσχώσεις στην περιοχή.
  • Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανάταξης των διαταραγμένων εδωλίων στις ανώτατες σειρές του επιθεάτρου, αφού προηγουμένως είχαν αρθεί τα αίτια που προκάλεσαν τις φθορές. Για την περιοχή του κοίλου του θεάτρου, όπου παρουσιάζεται μεγάλη παραμόρφωση (κερκίδες 18η έως 21η του επιθεάτρου), πραγματοποιήθηκε αναλυτική σχεδιαστική τεκμηρίωση των φθορών, στο πλαίσιο της υπό εκπόνηση μελέτης αποκατάστασής τους. Στην περιοχή του σκηνικού οικοδομήματος πραγματοποιήθηκαν εργασίες επεξεργασίας αρχιτεκτονικών μελών από νέο υλικό για την αποκατάσταση των αναβαθρών του προσκηνίου του θεάτρου, καθώς και οι συγκολλήσεις θραυσμένων αρχαίων μελών του μνημείου. Η αποκατάσταση των αναβάθρων δεν ολοκληρώθηκε.
  • Με την υπ’ αριθμόν ΑΔΑ: 6ΞΟ8465ΧΙ8-ΡΛΛ του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων εντάχθηκε η Πράξη «Ανάδειξη του ευρύτερου χώρου του Ασκληπιείου Επιδαύρου σε αρχαιολογικό και περιβαλλοντικό πάρκο»  στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020», με ύψος χρηματοδότησης τις 985.000,00 ευρώ (Α΄ φάση). Η ιδέα του περιβαλλοντικού και αρχαιολογικού πάρκου του Ασκληπιείου Επιδαύρου ξεκίνησε ως ένα όραμα του καθηγητή Αρχαιολογίας Βασίλη Λαμπρινουδάκη. (ΣΤΙΓΜΑ)
  • Το αρχαιολογικό πάρκο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου θα αποτελέσει πόλο της Πολιτιστικής Διαδρομής του ΜΟΡΕΑ. (ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)

 

Σχετικό Μέλος Θεάτρου

Χορηγοί Θεάτρων