Πρόοδος Εργασιών

Γεωφυσικές Έρευνες
Απαλλοτριώσεις
Ανασκαφές
Μελέτες Αποκατάστασης
Εργασίες Αποκατάστασης

Γρήγορη μετάβαση

Αρχαίο θέατρο Απτέρας

Περιγραφή
Πολυμέσα
Επιστημονικό δελτίο
Χρηματοδοτήσεις
Πρόοδος Εργασιών
Τα νέα του θεάτρου

Το θέατρο της Απτέρας βρίσκεται στη θέση Παλιόκαστρο, στο Δήμο Σούδας του νομού Χανίων.

Η σημερινή μορφή του θεάτρου χρονολογείται στην περίοδο της ρωμαιοκρατίας. Η οικοδόμησή του έγινε σε τρεις φάσεις: η πρώτη χρονολογείται τον 3ο αι. π.Χ. (ελληνιστικοί χρόνοι), η δεύτερη τον 1ο αιώνα μ.Χ και η τρίτη τον 3ο μ.Χ.. Σε τμήματα του σκηνικού οικοδομήματος διακρίνονται μετασκευές που έγιναν μετά την ολοκλήρωση του μνημείου.

Το θέατρο έχει την χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα. Για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί το ασβεστολιθικό πέτρωμα της περιοχής, από το οποίο έχουν κατασκευαστεί γενικά τα μνημεία της πόλης.

Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2008 και έχει ολοκληρωθεί. Από την πρώτη φάση οικοδόμησης διακρίνονται οι ευθείες των ελληνιστικών παρόδων και οι αγωγοί απορροής των ομβρίων. Εντοπίστηκε ο αναλημματικός τοίχος της σκηνής και τμήματος του κοίλου, δομημένος κατά τον οχυρωματικό τύπο από μεγάλες λίθινες πλίνθους, όμοιες με εκείνες της ελληνιστικής οχύρωσης.

Ο σχεδιασμός του κοίλου πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια ενός κέντρου χάραξης στην ορχήστρα. Έξι κλίμακες σε ακτινωτή διάταξη το χώριζαν σε πέντε τομείς. Οι κερκίδες μπορούν να υπολογιστούν σε 13, παρότι είναι φανερό ότι οι ανώτερες δεν έχουν διασωθεί εξαιτίας νεότερων επεμβάσεων που απέβλεπαν στην ισοπέδωση του χώρου και την εκμετάλλευσή του για αγροτικές καλλιέργειες.

Η σημερινή μορφή της σκηνής, του προσκηνίου και του μετασκηνίου ανήκουν στη δεύτερη φάση οικοδόμησης, με μερικές επόμενες μετασκευές σε τμήματα της σκηνής. Στην κατώτερη κερκίδα διατηρείται ο ρωμαϊκός αγωγός ομβρίων με ορισμένες από τις καλυπτήριες πλάκες του στη θέση τους.

Από το θέατρο έχουν διασωθεί η ορχήστρα, το κοίλο, μέρος από τις τέσσερις κερκίδες, η σκηνή, οι πάροδοι και τα παρασκήνια. Η ακτίνα της ορχήστρας είναι 5,45 μ. και αποτελεί μια από τις μικρότερες ορχήστρες που απαντώνται σε ρωμαϊκά θέατρα. Το δάπεδό της ήταν χωμάτινο και στο κέντρο της αποκαλύφθηκε λίθινη θεμελίωση θυμέλης. Η κατάσταση διατήρησης, του προσκηνίου, είναι αρκετά καλή.

Το κοίλο του θεάτρου είναι πολύ ταλαιπωρημένο γιατί στο κέντρο του λειτουργούσε ασβεστοκάμινος στην οποία ασβεστοποιήθηκε μεγάλος αριθμός εδωλίων. Αντίθετα, στη δυτική πάροδο διατηρείται το στρώμα καταστροφής του 365 μ.Χ. ανέπαφο, πλούσιο σε οικοδομικό υλικό.

Η ανασκαφή αποκάλυψε λιθόστρωτες οδούς μέσω των οποίων προσέγγιζαν το θέατρο οι θεατές. Η κατασκευή των οδών, οι οποίες ανήκουν στο βασικό πολεοδομικό σχέδιο της πόλης, έχει χρονολογηθεί στην αρχή της ελληνιστικής περιόδου.

Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος και ήδη το θέατρο αποτελεί πόλο έλξης πολυάριθμων επισκεπτών.

Βάννα Νινιού – Κινδελή

Αρχαιολόγος

Mπορείτε να δείτε επίσης, το βίντεο παραγωγής της ΕΦΑ Χανίων για το Αρχαίο Θέατρο Απτέρας, εδώ

 

 

 

Ονομασία Μνημείου

Αρχαίο Θέατρο Απτέρας

Κατηγορία

Θέατρο

Σύντομη περιγραφή

Το θέατρο της Απτέρας βρίσκεται στη θέση Παλιόκαστρο, στο Δήμο Σούδας του νομού Χανίων. Η σημερινή μορφή του θεάτρου χρονολογείται στην περίοδο της ρωμαιοκρατίας. Από το θέατρο έχουν διασωθεί η ορχήστρα, το κοίλο, μέρος από τις τέσσερις κερκίδες, η σκηνή, οι πάροδοι και τα παρασκήνια. Η ακτίνα της ορχήστρας είναι 5,45 μ. και αποτελεί μια από τις μικρότερες ορχήστρες που απαντώνται σε ρωμαϊκά θέατρα. Το δάπεδό της ήταν χωμάτινο και στο κέντρο της αποκαλύφθηκε λίθινη θεμελίωση θυμέλης. Η κατάσταση διατήρησης, του προσκηνίου, είναι αρκετά καλή

Εικόνες - Σχέδια

Υφίσταται πλήρης φωτογραφική τεκμηρίωση του τμήματος που έχει αποκαλυφθεί, σχεδιαστική αποτύπωση περιοχών ορχήστρας, σκηνικού οικοδομήματος, δυτικής παρόδου και τμήματος της ανατολικής και των ¾ του κοίλου. Έχουν κατατεθεί στα αρχεία της ΕΦΑ Χανίων (ΚΕ΄ΕΠΚΑ).

Τεκμηρίωση - Βιβλιογραφία

Mόνο αναφορές από τις οποίες η βασικότερη: Ηeinrich Drerup, “Palaeokastro – Aptara, Bericht ueber eine Untersuchung und Vermessung des Standgebietes” στο: fr. matz, Forshungen auf Kreta 1942, Berlin 1951, σ. 93-94.

Θέση

Θέση Παλιόκαστρο, περιοχή Μεγάλα Χωράφια, Δήμος Σούδας, Νομός Χανίων.

Χρονολόγηση

Η σημερινή μορφή του θεάτρου χρονολογείται στην περίοδο της ρωμαιοκρατίας.

Η οικοδόμησή του έγινε σε τρεις φάσεις: η πρώτη χρονολογείται τον 3ο αι. π.Χ. (ελληνιστικοί χρόνοι), η δεύτερη τον 1ο αιώνα μ.Χ και η τρίτη τον 3ο μ.Χ.. Σε τμήματα του σκηνικού οικοδομήματος διακρίνονται μετασκευές που έγιναν μετά την ολοκλήρωση του μνημείου.

Γενική περιγραφή Μνημείου

Το θέατρο έχει την χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα. Για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί το ασβεστολιθικό πέτρωμα της περιοχής, από το οποίο έχουν κατασκευαστεί γενικά τα μνημεία της πόλης.

Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2008 και έχει ολοκληρωθεί. Από την πρώτη φάση οικοδόμησης διακρίνονται οι ευθείες των ελληνιστικών παρόδων και οι αγωγοί απορροής των ομβρίων. Εντοπίστηκε ο αναλημματικός τοίχος της σκηνής και τμήματος του κοίλου, δομημένος κατά τον οχυρωματικό τύπο από μεγάλες λίθινες πλίνθους, όμοιες με εκείνες της ελληνιστικής οχύρωσης.

Ο σχεδιασμός του κοίλου πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια ενός κέντρου χάραξης στην ορχήστρα. Έξι κλίμακες σε ακτινωτή διάταξη το χώριζαν σε πέντε τομείς. Οι κερκίδες μπορούν να υπολογιστούν σε 13, παρότι είναι φανερό ότι οι ανώτερες δεν έχουν διασωθεί εξαιτίας νεότερων επεμβάσεων που απέβλεπαν στην ισοπέδωση του χώρου και την εκμετάλλευσή του για αγροτικές καλλιέργειες.Από το θέατρο έχουν διασωθεί η ορχήστρα, το κοίλο, μέρος από τις τέσσερις κερκίδες, η σκηνή, οι πάροδοι και τα παρασκήνια. Η ακτίνα της ορχήστρας είναι 5,45 μ. και αποτελεί μια από τις μικρότερες ορχήστρες που απαντώνται σε ρωμαϊκά θέατρα.

Υπάρχουσα κατάσταση

Από το θέατρο έχουν διασωθεί η ορχήστρα, το κοίλο, μέρος από τις τέσσερις κερκίδες, η σκηνή, οι πάροδοι και τα παρασκήνια. Η ακτίνα της ορχήστρας είναι 5,45 μ. και αποτελεί μια από τις μικρότερες ορχήστρες που απαντώνται σε ρωμαϊκά θέατρα. Το δάπεδό της ήταν χωμάτινο και στο κέντρο της αποκαλύφθηκε λίθινη θεμελίωση θυμέλης. Η κατάσταση διατήρησης, του προσκηνίου, είναι αρκετά καλή.

Έρευνες - Επεμβάσεις

Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2008 και έχει ολοκληρωθεί. Από την πρώτη φάση οικοδόμησης διακρίνονται οι ευθείες των ελληνιστικών παρόδων και οι αγωγοί απορροής των ομβρίων.  Ο σχεδιασμός του κοίλου πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια ενός κέντρου χάραξης στην ορχήστρα.

Επιτρεπόμενες χρήσεις

Επίσκεψη αρχαιολογικού χώρου. Είσοδος χωρίς εισιτήριο.

Ιστορικό σύγχρονων χρήσεων

Tο μνημείο ήδη αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών.

Πρόσθετες πληροφορίες

Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία του ΥΠΠΟ ΕΦΑ  Χανίων (πρ. ΚΕ’ ΕΠΚΑ). Είσοδος χωρίς εισιτήριο.

Δικαιοδοσία

ΥΠΠΟ –   ΕΦΑ  Χανίων (πρ. ΚΕ’ ΕΠΚΑ)

Γεωγραφικό Πλάτος

35.46157°

Γεωγραφικό Μήκος

24.141153°

Υψόμετρο
0
ΌνομαΗμερομηνίαΠοσό (€)
ΕΛΕΝΗ ΔΕΙΝΑΚΗ30/03/201850.00
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΟΛΑΚΙΔΗΣ100.00
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΔΙΑΖΩΜΑ100.00
Δ. ΜΠΑΜΠΑΝΗΣ50.00
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ150.00
2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ200.00
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΠΗΛΙΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ50.00
Σύνολο
€700.00

Δαπάνες

ΔαπάνηΗμερομηνίαΠοσό (€)
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΤΕΡΑΣ0.00
Σύνολο
€0.00
Υπόλοιπο
€700.00
ΠεριγραφήBudgetTargetRemarks
Συμπληρωματικές εργασίες10.000.0010.000.00

Το ποσό αυτό θα είναι χρήσιμο για συμπληρωματικές εργασίες που θα προκύψουν.

Funding LevelΠηγή χρηματοδότησηςΠεριγραφή των έργωνRemarks
2.440.000

Ε.Σ.Π.Α.

Αποκατάσταση και μελέτη συντήρησης του θεάτρου.

Η υλοποίησή του έχει ενταχθεί στο Ε.Σ.Π.Α.

508.620

Τ.Α.Π.Α.

Ολοκληρώθηκε απαλλοτρίωση ενός ακινήτου από το Τ.Α.Π.Α., προϋπολογισμού 508.620,00€.

  • Το Νοέμβριο του 2008, ο πρόεδρος του Διαζώματος, στο πλαίσιο της περιοδείας του στα αρχαία θέατρα της Κρήτης, επισκέφθηκε το Αρχαίο Θέατρο της Απτέρας, όπου συναντήθηκε με τοπικούς φορείς. (βλ.εδώ)
  • Το «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει «κουμπαρά» (ηλεκτρονικό τραπεζικό λογαριασμό) για το αρχαίο θέατρο της Απτέρας. (βλ. εδώ)
  • Η Α΄ φάση των εργασιών αποκατάστασης του θεάτρου πραγματοποιήθηκε με βάση την εγκεκριμένη από το Κ.Α.Σ. μελέτη (ΥΠΠΟ/ΔΑΑΜ/56/40285/22-4-2008) και χρηματοδότηση, ύψους 900.450 ευρώ από το Γ΄ Κ.Π.Σ. – Π.Ε.Π. Κρήτης.
  • Η συνέχιση του έργου εντάχθηκε στο Ε.Σ.Π.Α. 2007-2013 – ΠΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου, με ύψος χρηματοδότησης 2.440.000,00 ευρώ.
  • Για την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου της Απτέρας, την ανάδειξή του και την ήπια διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του εκτελέστηκαν οι παρακάτω εργασίες: καθαρισμός βλάστησης, καθαίρεση ασβεστοκαμίνου, στερέωση, δοκιμαστικές τομές στο κοίλο, αποχωματώσεις στον περιβάλλοντα χώρο και εντός του μνημείου, συντήρηση κινητών ευρημάτων, συντήρηση αρχιτεκτονικών μελών, λάξευση, τοποθέτηση αρχιτεκτονικών μελών στο μνημείο, αποτυπώσεις & αποδελτιώσεις των μελών. Ολοκλήρωση των εργασιών αποστράγγισης με την τοποθέτηση σύγχρονου αγωγού ομβρίων και εργασίες συντήρησης τοιχοποιιών της σκηνής, συντήρηση της θεμελίωσης στο κοίλο, όπου δεν σώζονταν εδώλια και κάλυψη με στείρο χώμα, φωτογράφιση και σχεδιαστική τεκμηρίωση, αεροφωτογράφιση, ενημερωτικές πινακίδες, δημιουργία αφίσας, ηλεκτρονική εφαρμογή για tablet, δίγλωσσο βίντεο, διοργάνωση ημερίδας παρουσίασης των αποτελεσμάτων του έργου, τοποθέτηση αναμνηστικής πινακίδας, διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, διαμόρφωση διαδρομών επίσκεψης, κατασκευή δύο θέσεων στάσης.
  • Το 2011 κηρύχτηκε (αρ. Φ.Ε.Κ. 273 ΑΑΠ / 21-10-2011) η απαλλοτρίωση ακινήτου από το Τ.Α.Π.Α., προϋπολογισμού 508.620,00€.
  • Στις 12 Δεκεμβρίου 2015 αποδόθηκε στο κοινό το αρχαίο θέατρο της Απτέρας. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος και το θέατρο αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών. (ΣΤΙΓΜΑ)
  • Στόχος για το μέλλον είναι η περαιτέρω φροντίδα του αρχαιολογικού χώρου με επίκεντρο το Αρχαίο Θέατρο. (ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)